Çocuklukta gelişim, beklenen bir durumdur.Sosyal-duygusal,psikomotor,,bilişsel, özbakım, günlük yaşam vb. bunlardan bazılarıdır. Çocuk bu gelişim basamaklarını geçerken yeni davranışlar edinir. Gelişimdöneminde, çevredeki yetişkinlerin yanlış davranışları çocuğun yanlış öğrenmesine neden olur.
Mesela kendi başına yemeğini yiyebilecek dönemdedir, lakin anne” döker” korkusuyla buna izin vermez,engeller,hep kendi yedirir. Yalnız kalan çocuk okulda veya başka yerde yemek yemekte zorluk yaşar.Hırkasını,ayakkabılarını artık giyebilecek, suyunu kendi alabilecek, fırına gidip ekmek alabilecek yaşta olan çocuğa karşı yapılan engellemeler, çocuğun hayata eksik başlamasına neden olur.
Çocuk gelişimine uygun davranamaz sürekli engellenirse, bir sonraki gelişim basamağında sorun yaşar. Filmlerde seyrederiz; Yanlış işler yapan yetişkinlerin, çocuklukta engellenmesi, temel sevgi ihtiyacının karşılanmamış olması, acımasız olmasına, ailede güven sorunu yaşamış çocuğun kimseye güvenmediğine, okulda veya başka alanda yetersiz olduğuna, cesaretinin olmadığına şahit olabiliriz.
Erikson un kişilik gelişim dönemleri konuyu daha anlaşılır yapacaktır.
Temel Güvene Karşı Güvensizlik(0-2);Temel ihtiyaçlarından “sevgi” ihtiyacı karşılanmayan çocuğun yetişkinlikte kimseyi sevememesi, şefkatten yoksun olması beklenir.
Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç(2-4);Çocuğa kendini kontrol etme imkânı verilirse, çocukta özerklik duygusu gelişir. Ailenin aşırı kontrolü çocuğun kendi kapasitesi hakkında kuşkuya düşürür.
Girişimciliğe Karşı Suçluluk(4-6);Çocuğun merak duygusuna uygun cevaplar vermeli. Azarlayıp “sus bakim, utanmıyor musun, nasıl sorular soruyorsun” diye terslenirse hissettiklerinden dolayı sürekli suçluluk yaşar.
Başarıya Karşı Aşağılık(Yetersizlik)(6-12);Çocuk bu dönemde takdir görmek isteğiyle çalışır ama sonuç başarılı olmayabilir. Öğretmen veya anne baba, çocuğu sonuca göre değil sürece göre değerlendirmeliler.” Boşuna o kadar çalışmışsın, hiçbir işe yaramadı, başaramadın işte” denirse bir daha denemeye bile kalkışmaz yani aşağılık, yetersizlik duygusu oluşur.
Kimlik Kazanımına Karşı Kimlik Karmaşası(12-18):Kendini bir birey olarak görmeye başladığında sürekli birileri gibi olması istenir. Çocuk kendisi gibi mi olmalı ailesinin örnek gösterdiği kişi gibi mi, çatışma yaşar.?
Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık(18-30);Gösterdiği yakınlığa yeterince karşılık bulamaması onu yalnızlığa iter.
Üretkenliğe Karşı Durgunluk(30-60);Üretici olmayan birey içe kapanık, durgun olur. Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk(60 ve sonrası);Geriye baktığında üretken, faydalı bir yaşam sürmüş birey kendini mutlu hisseder. Boşa yaşam sürmüş birey ise mutsuz olur.Yani; Çocuğumuzun önünde engel değil, başaramadıkları için sadece elinden tutan olalım.
Saygı ve Hürmetlerimle En Emin Olana Emanet Olalım…
AYŞE BAY