Eski Emniyet Müdürü Güvenlik uzmanı Osman Öztürk Ülkemizde her yıl binlerce insanın dolandırıldığına dikkat çekerek önemli uyarılarda buludu. Öztürk dolandırıcıların daha çok yaşlılar vemeklileri hedef aldığını kaydetti.
aydınSes Medya Genel Yayın Yönetmen Gazeteci Yazar Murat Aydın'a Türkiye'de artan dolandırıcılar olaylarıyla ilgili açıklama yapan Güvenlik UZmanı eski Emniyet Müdürü Osam Öztürk; Türkiye'de güvenlik kavramının yeterince anlaşılmamış ve önemsenmediğini ifade etti. Öztürk, güvenlik farkındalığının bireyler ve çocuklar için önemli bir olgu ve ihtiyaç olduğuna dikkat çekerek, öğretmenlerin bu konuda bilinçlendirme eğitiminden geçirilmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Osman Öztürk uyurılarında şunlara dikkat çekti:
Her yıl ülkemizde binlerce insan dolandırılıyor.. Dolandırıcıların hedefinde her yaştan, her eğitim seviyesinden ve her meslekten insanlar var. Daha çok yaşlılar ve emekliler hedefte. Bu kadar olay medyada ve haber kanallarında sürekli gündeme gelirken ve uyarılar yapılırken yeni dolandırıcılıkların yoğunlaşarak can ve mal yakmaya devam etmesine insan şaşırsa da bunun tek bir nedeni var. Türkiye’de güvenlik kavramı yeterince anlaşılamamış ve önemsenmemiştir. Buna parelel olarakta Türk toplumunda güvenlik bilinci oluşmamıştır. Ailede ve okullarda güvenlik farkındalığı zayıftır. Öğretmenler bu konuda bir bilinçlendirme eğitiminden geçirilmemiştir. Farkındalık kazanmak için bir çaba ve anlayış görülmemektedir. Genel tutum ve davranış olarak benim başıma gelmez anlayışı yaygındır. Güvenlik farkındalığı birey ve çocuklar için çok önemli bir olgu ve ihtiyaçtır. Güvenlik olası risk ve tehlikeleri görerek önceden hazırlık yapmakla ve önlem almakla sağlanabilir. İşte bu noktada şu sözün anlamı büyüktür. Güvenliğin maliyeti ve ihmali olmaz, güvenlikten ihmal ve tasarruf en büyük maliyettir. Bu yönüyle toplumun bilinçlenmesi ailede ve okulda başlar. Ben bu konuyu gündeme taşıyarak bireysel ve toplumsal güvenlik farkındalığının artırılmasını ve halkımızın suçlardan zarar görmemesini amaçlıyorum..
Dolandırıcılık, en genel anlamıyla aldatma amacı ile yapılan kasıtlı eylemlerdir. Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanununda 157 ve 158. maddelerde düzenlenmiştir.
Madde 157. Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi bu eylemiyle dolandırıcılık suçu işlemiş olur.
Madde 158. Dolandırıcılık suçunun nitelikli halleri;
Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasî parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında,
Kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
Serbest meslek sahibi kişiler tarafından mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
Sigorta bedelini almak maksadıyla, işlenmesi hâlinde, Nitelikli Dolandırıcılık suçu oluşur.
Kendisini kamu görevlisi olarak tanıtıp, hattınızın teröristlerce kullanıldığını terör örgütlerine yardımda bulunduğunuzu söyleyen kişiler dolandırıcıdır. İTİBAR ETMEYİN!
Size operasyon yaptıklarını söyleyecek ve bu operasyonda kullanmak için para ve altın isteyeceklerdir. İNANMAYIN!
Savcı yada Polis sizden operasyon için yardım istemez. Kamu görevlileri sizden hesap numarası, para veya altın istemez. ALDANMAYIN!
Dolandırıcı şahıslar Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal medyalarda açtıkları sahte hesaplarla kendisini askerlik arkadaşınız, eşinizin-çocuğunuzun yakın bir arkadaşı veya uzaktan bir akrabanız gibi tanıtarak başının belada olduğunu, acilen paraya ihtiyacı olduğunu bildiren mesajlarla, belirli bir adrese para yollamanızı isteyerek sizleri mağdur edebilir.
Piyasa fiyatının çok çok altında bir fiyatla satışa sunulan özellikle akıllı telefon ve bazı elektronik eşyalarla ilgili bu reklamlar tamamen dolandırıcılık amacıyla yayınlanan reklamlardır.
Bu tip sitelerden kesinlikle alışveriş yapmayın. Alacağınız ürünün piyasa değeriyle karşılaştırmasını kesinlikle yapın.
Mağdur olduğunuz böylesi bir durum karşısında derhal şikâyet için en yakın emniyet birimine ya da Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek suç duyurusunda bulunun.
"İletişim Yoluyla Dolandırıcılık" olaylarına karşı bilinçlenmek gerek.
Uluslararası düzeyde faaliyet gösteren çeşitli firmaların elektronik posta adreslerini ele geçirerek ödemeleri kendi hesaplarına yönlendiren dolandırıcılara karşı dikkatli olun.
Tanımadığınız kişilerle zaman geçirmeyin, içki içmeyin. Sizi kandırarak ve içkinize ilaç koyarak uyutup kredi kartınızı çalabilirler . ,
Kendisini istihbarat polisi olarak tanıtan şüpheli tarafından aranan mağdurlar üzerinize birden fazla hat çıkarılarak bu hatlarla kara para aklandığı ve FETÖ suçlarında kullanıldığı söylenerek dolandırıcılık yöntemi uygulanır. Dolandırıcılar size masum olduğunuzu bildiklerini ve operasyon kapsamında yardımcı olmasını istediklerini söyler. Sözde grup amirlerinin arayacağını söyleyerek kendisinin ve amiri olduğunu iddia ettiği iki kişinin polis kimlik kartlarının fotoğrafını WhatsApp üzerinden yollar. Operasyonun MİT, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Merkez Bankası koordinesinde yapıldığını ve gizli olduğu için kimseye söylememesini söyler. Bir polis kimliği ve yardımseverliği içinde psikolojik olarak güven oluşturur. Daha sonra banka hesaplarının terör örgütlerince ele geçirilebileceğini söyleyerek hesap bilgilerini ve tapu bilgilerini sorabilir. Bankada bulunan parayı çekmesini ve kriminal olarak inceleneceğini söyleyerek güven altına almak için gelen kişiye teslim etmesini isteyebilir.
Kişilerin sosyal medya hesaplarını virüs linkleriyle ele geçiren ve mağdur kişilere bir ‘borsa’ uygulaması üzerinden yüklü miktarda para vaadiyle vurgun yapan dolandırıcılara dikkat.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu
TCK Madde 158
(1) Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013 6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Kendinizi Dolandırıcılıktan Koruyun
Kendinizi dolandırıcılıktan koruyabilmek için aklınızda tutabileceğiniz bazı ipuçları vardır.
•Kişisel bilgilerinizi güvende tutun. Banka şifreleri, telefonunuza ait şifreler, sosyal medya hesaplarınıza ait şifreler ve kimlik bilgileri gibi özel bilgilerinizi kimseyle paylaşmayın.
•Şifrelerinizi düzenli olarak değiştirin.
•Rehberden rastgele telefon numaralarını arayarak satış yapmaya çalışan kişilere karşı temkinli olun. Onlara sizi ikna edebilecekleri kadar geniş bir zaman tanımayın.
•Kendisini banka çalışanı, sigorta temsilcisi olarak tanıtan dolandırıcılar otomatik ödeme talimatı ile faturalarını kolayca ödeme imkanı, sağlık sigortası fırsatları gibi kampanyalar sunarak mağdurların kredi ya da banka kartı numarasını elde etmeye çalışmaktadırlar. Böylece kart bilgilerini ele geçiren dolandırıcılar, mağdurların banka hesaplarını boşaltmakta, kredi kartlarından diledikleri gibi çekim yapabilmektedir.
•Dolandırıcılar KOSGEB'e hibe için başvuruda bulunan kişileri de hedef almaktadır. Telefonla yaptıkları aramalarda kişilere, "başvurunuz kabul edildi ancak, kargo masrafları için .....hesap numarasına ödeme yapmanız gerekmektedir" şeklinde bilgi verip, mağdurları KOSGEB başvurularının kabul edildiğine inandırıp verdikleri hesap numarasına para transferi yapmalarını sağlayarak kişileri dolandırmaktadırlar.
•Özellikle herhangi bir icra borcu bulunan kişilere yönelik kullanılan bir dolandırma yönteminde de vergi ödemesi yapan kişiler hedef alınmaktadır. Kişilerin cep telefonlarına "… nolu dosyanızın …tutarda borcu bulunmaktadır. Borcu …nolu hesap numarasına ödemeniz gerekmektedir" şeklinde kısa mesaj gönderilmektedir. Korkuya kapılan vatandaşların çoğu araştırmaya gerek duymadan ilgili hesap numarasına ödeme yapıp dolandırılmaktadırlar.
•Arama bildirme yöntemi ile de kısa mesaj yoluyla dolandırıcılıklar yapılmaktadır. Aslında sizi hiç aramamış olan bir kişinin numarası size "05xx xxx xx xx” nolu telefon sizi …saatinde aradı" şeklinde mesaj olarak gönderilmektedir. Bu telefon numaraları belli bilgisayar programları ile arama yaptığınızda sizden belli tutarlar tahsil etmektedir.
İnternet üzerinden yapılan dolandırıcılıklara bazı örnekler verebiliriz.
•Hediye kazanılmış ürün vaadiyle gelen e-postalar, özellikle de anti-virüs reklamları sahte olabilir. Bunların içerdiği ek dosyalar veya bağlantıların götürdüğü adresler zararlı yazılımlarla sahip olduğundan bu yazılımlar dolandırıcıların bilgisayardan şifreleri çalmasına neden olabilir. Bu nedenle bu içerikteki maillerin açılmaması en sağlıklı yöntemdir.
•İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde satın alınan ürün ile teslim edilen ürünün farklı olması, piyasa fiyatının çok altında satılan elektronik ürünlerin yerine bambaşka bir ürün gönderilmesi ya da güvenilirliği olmayan bir internet sitesine verdiğiniz bilgileriniz ile hesabınızdan/kredi kartınızdan bilginiz dışında para çekilmesi gibi dolandırıcılıklar söz konusu olabilir. Bu durumlardan kendinizi koruyabilmek için güvenliğinden emin olmadığınız sitelerde ödeme şeklini "kapıda ödeme" olarak seçin ve ürünü gördükten sonra ödemeyi gerçekleştirin.
•Sosyal medya üzerinden hesapların ele geçirilmesi yoluyla yapılan dolandırıcılıklarda yakınlarınıza ait sosyal medya hesapları kullanılarak sizden dolandırıcılar para isteyebilir. Bu gibi bir durumla karşılaştığınızda size mesaj gönderdiğini düşündüğünüz yakınınızı arayarak onunla iletişim kurmak size yol gösterecektir. Sosyal medya üzerinden kullanılan bir başka yöntemde ise sahte hesaplar açan dolandırıcılar, flört, evlenme ve benzeri vaatler ile karşı taraftan para ve benzeri değerler istemektedir.
•Ekonomik güçlüğe düşen mağdura internet, telefon, posta gibi yollarla ulaşan dolandırıcılar, borçların ödenmesinde mağdura yardımcı olacak ödeme planları sunup gösterilen veya yatırılan teminatları türlü şekillerde çalarak kayıplara karışmaktadırlar.
•En yaygın internet dolandırıcılıklarından birisinde de dolandırıcılar yasal bir kurum gibi davranarak hesap bilgilerini çalmaktadır. Bu yöntemde yanlış bir bağlantıya tıklayıp gerçekten bankaya girdiğini sanan kullanıcı, sahte bir siteye girerek şifresini dolandırıcılara vermektedir. Böylelikle mağdurun banka hesabına internet üzerinden girebilen dolandırıcılar mağdurların hesaplarındaki paraları kendi hesaplarına aktarabilmektedirler.
Dolandırıcılık suçu Whatsapp, Instagram, Twitter gibi sosyal medya hesapları üzerinden gerçekleşmiş olabilir. Bu durumda ilgili yazışmalar dikkatle muhafaza edilmeli ve okunur çıktıları alınarak ve varsa banka dekontları vs. eklenerek şikayet başvurusunda bulunulmalıdır.
-Suriyeliler ve Afrikalılar kendi ülkelerinde deneyimledikleri suç çeşitlerini ülkemizde de uygulayarak yeni suç ve suçlu profili oluşturuyor.
Sosyal Dolandırıcılık Mühendisliği
1-Kamu görevlisi polis asker süsü vererek dolandırıcılık..
2-Sosyal medya hesaplarını ele geçirerek dolandırıcılık
3-Link ve virüs göndererek
4-Bankadan arandığı izlenimi vererek şifre, logo vs
5-Vergi dairesinden
6-kargo yöntemi ile imza almak sahte senet imzalatmak
7-Evlenme vaadiyle.. pasaport ve uçak bileti için para isteyerek
8-Ödül kazandınız diyerek
9-Ev telefonundan arayarak
10-Araç, arazi satma bahanesiyle sahte belgelerle dolandırıcılık..